หากว่าโลกของห้องสมุดจะไม่มีบรรณารักษ์

คุณเคยคิดบ้างมั๊ย ว่าวันหนึ่งวิชาชีพนี้ไม่ใช่สิ่งจำเป็นสำหรับห้องสมุดอีกต่อไป ความคิดนี้เริ่มมองเห็นเค้าลาง ๆ กันบ้างแล้ว ดังในข้อคิดเห็นของ จอห์น เบอร์รี่ (John Berry) ในวารสาร Library Journal (2008, February 15) ที่กล่าวว่าวิชาชีพของบรรณารักษ์กำลังจะหายไป เนื่องจากปัจจัยหลายอย่าง 

..เริ่มจากงานของบรรณารักษ์ตอบคำถามซึ่งถูกแทนที่ด้วยบรรณารักษ์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะสาขาวิชาที่ไม่จำเป็นต้องสำเร็จการศึกษามหาบัณฑิตในสาขาบรรณารักษศาสตร์ เพียงแค่ว่าพวกเขาต้องมีความขยันขันแข็งในการสืบค้นสิ่งที่ต้องการของผู้ใช้ และก็มักจะเห็นว่าคนกลุ่มนี้จะเดินไปรอบ ๆ เพื่อแนะนำคนที่ร้องขอความช่วยเหลือ หรือ ตอบคำถามไม่กี่คำถามทางออนไลน์เท่านั้น

ซึ่งแน่นอนว่าบรรณารักษ์ตอบคำถามจะลดลง เพราะเรากระตุ้นให้ผู้ใช้สืบค้นด้วยตนเอง ผ่านทางOPAC หรือ Google
ในส่วนของการทำรายการบัตร เราก็ใช้รายการบัตรของ OCLC ซึ่งมีมาตรฐานเทียบกับร้านหนังสือขนาดใหญ่ และใช้ได้ง่ายเช่นเดียวกับ Amazon หรือ Google และการใช้ metadata ก็เป็นที่นิยมกันแพร่หลาย มาถึงตอนนี้ผู้คนก็ไม่นึกถึงบัตรรายการแบบเก่ากันแล้ว ในต้นแบบใหม่ การคัดเลือกวัสดุเพื่อสร้างบริการและคลังทรัพยากรกลายเป็นแบบทีมรวมเล็ก ๆ ของบรรณารักษ์ จำนวน 2-3 คน และเสมียนเท่านั้น

โลกของห้องสมุดจะเปรียบเสมือนส่วนย่อยในร้านที่มุ่งหวังว่าทุกคนจะมา แล้วนำผลผลิตไปใช้ (หนังสือดีวีดี หรือการถ่ายโอนไฟล์) ซึ่งการวัดผลสำเร็จนั้นก็คือ จำนวนของผลผลิตที่ผู้ใช้นำออกไป แล้วตอนนี้เราก็ไม่เรียกว่า “ผู้ใช้” แต่เรียกว่า “ลูกค้า” แทน ทำให้เราไม่ต้องวัดความเป็นประโยชน์หรือผลกระทบของบริการด้านคุณภาพชีวิตในชุมชนที่เราให้บริการอีกต่อไป

..รวมทั้งการมีผู้บริหารห้องสมุดซึ่งไม่ใช่คนในวิชาชีพ เนื่องด้วยเหตุผลทางการเมืองภายในองค์การจะว่าไปแล้วความคิดนี้ก็กำลังก่อเค้าลางในวงการห้องสมุดของบ้านเราอยู่เหมือนกัน  เนื่องจากเรารับเทคโนโลยีเข้ามาหลายอย่าง และหากว่าโรงเรียนของวิชาชีพบรรณารักษ์ไม่คิดปรับปรุงหลักสูตร และเตรียมความพร้อมบรรณารักษ์รุ่นใหม่ที่มีคุณสมบัติพร้อมก้าวตามเทคโนโลยีแล้วล่ะก็
สถานการณ์ของพวกเราก็คงจะไม่ต่างไปจากข้อคิดของจอห์น เบอร์รี่แต่อย่างใด หรือคุณคิดว่าไม่จริง

*************************

จอห์น เบอร์รี่. (2551). หากว่าโลกของห้องสมุดจะไม่มีบรรณารักษ์. แปลโดยพิมล เมฆสวัสดิ์. สืบค้นเมื่อ 16 มกราคม 2555, เข้าถึงได้จาก:http://librarianmagazine.com/VOL1NO6/vanishing_Librarian.html.